شرکت دولتی چیست؟
شرکت های دولتی نمونه دیگری شرکت های قابل ثبت در ایران هستند که مانند سایر شرکت ها بر اساس شرایط و قواعد خاصی به ثبت می رسند. این شرکت ها با شرکت های خصوصی نیز تفاوت های زیادی دارند که ما در ادامه به بررسی این تفاوت ها و معرفی کامل شرکت های دولتی می پردازیم.
معرفی شرکت دولتی
شرکت دولتی به شرکتی گفته می شود که 50 درصد مالکیت سهام آن برای شرکت یا بخش دولتی است. بر اساس قوانین تعیین شده شرکت های دولتی می توانند به طور کامل دولتی باشند و یا اینکه در مشارکت یک شرکت خصوصی باشند. در صورتی که این شرکت ها با شرکت های خصوصی مشارکت داشته باشند، سهام و سرمایه بیشتر آن متعلق به شرکت دولتی خواهد بود و در نهایت شرکت نیز به عنوان شرکت دولتی شناخته می شود.
موسسین چنین شرکت هایی می توانند افراد حقیقی، حقوقی دولتی یا خصوصی و همچنین شرکای خارجی باشند. در این صورت ممکن اس تمامی قواعد و قوانین آن مطابق با شرکت های دولتی نباشد. دقت داشته باشید که شرکت ها تنها با اجازه دولت می توانند به عنوان شرکت دولتی معرفی شوند. از جمله شرکت های دولتی می توان به شرکت ملی نفت، بیمه مرکزی ایران و غیره اشاره کرد.
با اینکه شرکت های دولتی بر اساس قوانین موجود در قانون تجارت عمل می کنند، اما بر خلاف شرکت های تجاری نیازی به ثبت شدن ندارند. این شرکت ها به صورت سهامی به ثبت می رسند، اما بازرسی و حسابرسی آن را سازمان حسابرسی انجام خواهد داد.
ارکان شرکت دولتی
با توجه به اینکه شرکت دولتی در قالب شرکت سهامی ثبت می شوند، بنابراین ارکان آن ها نیز بر اساس قوانین مربوط در قانون تجارت تعیین می شوند، اما طریقه ادغام این ارکان و انتخاب آن ها با شرکت های سهامی متفاوت تر است. ارکان این شرکت ها عبارت است از:
مجمع عمومی صاحبان سهام
در شرکت های دولتی ترکیب مجامع به دو صورت زیر است.
شرکت هایی که سهام آن ها به دولت تعلق دارد، نظیر موسسات دولتی.
شرکت هایی که سهام آن ها متعلق به دیگر شرکت های دولتی است.
گروه بازرسین
در شرکت های غیردولتی خود مجمع بازرسین را انتخاب می کنند، این در حالی است که در شرکت های دولتی قانون باید بازرسین را انتخاب نماید و مجمع، اختیاری برای انتخاب بازرسین ندارد.
هیات مدیره
برای انتخاب هیئت مدیره در شرکت های دولتی قوانین خاصی تعیین نشده، بر همین اساس انتخاب هیئت مدیره بر عهده مجمع عمومی و بر اساس اساسنامه انجام می شود.
انتخاب مدیرعامل در شرکت دولتی
موضوع دیگر انتخاب مدیرعامل در شرکت دولتی است. انتخاب مدیرعامل این شرکت ها توسط رئیس مجمع عمومی انجام شده و باید به تایید مجمع برسد. البته گاهی نیز ممکن است هیئت مدیره، مدیرعامل را انتخاب نماید. در ماده 8 قانون تجارت نیز بیان شده که انتخاب مدیران در شرکت های دولتی بر اساس اساسنامه انجام می گیرد. شرایطی نیز برای انتخاب مدیرعامل تعیین شده که عبارت است از:
- شخص تعیین شده به عنوان مدیرعامل باید شخص حقیقی باشد.
- شخصی که به عنوان مدیر عامل شرکت دولتی انتخاب شده، در شرایطی می تواند رئیس هیئت مدیره باشد که سه چهارم از اعضای مجمع عمومی آن را تصویب کرده باشند.
تفاوت شرکت دولتی و شرکت خصوصی
تفاوت های شرکت خصوصی و شرکت دولتی را می توان از جنبه های مختلف بررسی کرد. برخی از این تفاوت ها عبارتند از:
- نوع مالکیت: شرکت های دولتی تحت مدیریت دولت هستند، اما شرکت های خصوصی در اختیار افراد قرار دارند.
- اهداف: شرکت های تحت عنوان دولتی بر ارائه خدمات ضروری مانند آموزش و بهداشت تمرکز دارد، اما هدف اصلی شرکت خصوصی سودآوری است.
- منابع مالی: بودجه شرکت هایی که دولتی هستند از مالیات ها تامین شده، اما برای تامین بودجه شرکت خصوصی از سرمایه و فروش استفاده می کنند.
